پرش به محتوا

ابزار دقیق

[vc_row][vc_column width=”1/4″][vc_column_text]

زیرمجموعه ها

[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”3/4″][vc_column_text]

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/2″][vc_column_text]

[/vc_column_text][vc_column_text]

[/vc_column_text][vc_column_text]ابزار دقیق, سنجشگر SanjeshGar[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_column_text]

ابزار دقیق ( Instrumentation ) به‌ عنوان علم اندازه‌گیری و نظارت بر متغیرهای فرآیند (Process) در کارخانه یا محل تولید محصول تعریف می‌شود. این متغیرها می‌توانند سطح ( Level ) ، فشار ( Pressure ) ، دما ( Temperature ) ، رطوبت( Humidity )، فلو (Flow) ، نیرو ( Force )، سرعت ( Velocity ) و … باشند. امروزه جایگاه و اهمیت تجهیزات ابزار دقیق (Instrumentation) در سیستم‌های کنترل فرایند، کیفیت محصولات و ایمنی به‌طور کامل مشخص‌شده و تصور تولید محصول بدون وجود این تجهیزات امکان‌پذیر نمی‌باشد. با توجه به دامنه و تنوع گسترده تجهیزات ابزار دقیق (Instrumentation) و تعدد شرکت‌های تولیدکننده این تجهیزات، برای حصول بهترین نتیجه از تجهیز مورد نظر لازم است در زمان انتخاب با افراد کارشناس و خبره در این زمینه مشورت‌های لازم صورت گیرد.

تجهیزات ابزار دقیق ( Instrumentation )

محیط های صنعتی مختلف مانند پالایشگاه ها ، نیروگاه ها و کاخانجات ، نیازه های بی شمار جوامع را تولید می کنند. در هر کدام از این محیط های صنعتی ، غالباً فرایند های پیچیده و بزرگی انجام می شود. در همه این فرایندها برای اطمینان از عملکرد مناسب و صحیح آنها نیاز است تا اطلاعاتی از جریان فرایند، از قبیل دما ( ترانسمیتر دما – Temperature Transmitter ) و فشار نقاط مختلف ( پرشر ترانسمیتر – Pressure Transmitter ) ، فلوی عبوری از نقاط خاص ( فلو ترانسمیتر – Flow Transmitter ) ، سطح سیال در مخازن ( لول ترانسمیتر –  Level Transmitter ) و موارد بسیار دیگر مشخص باشد. همچنین برای هدایت مسیر جریان فرایند به سمت مدنظر، نیاز است از تجهیزات عملگر از قبیل شیرهای کنترلی استفاده شود. مقوله ابزار دقیق (Instrumentation) موضوعی است که به روشهای مختلف و اصول اندازه گیریاین پارامترها می پردازد. در ابزار دقیق (Instrumentation) برای اندازه گیری یک کمیت فیزیکی خاص، با توجه به شرایط عملکرید ، المان اندازه گیری مناسبی برای این منظور پیشنهاد می شود.

اهداف اندازه گیری

فقط نمایش (indication only)

اندازه گیری کمیتهای یک فرایند برای نمایش وضعیت آنها استفاده می شود. به طور تقریبی نسبت اندازه گیری هایی که فقط به منظور نمایش استفاده می شوند به مواردی که برای کنترل هستند در برخی مواد دو به یک یا حتی سه به یک است. این نوع اندازه گیری ها برای مانیتورکردن شرایط فرایند در هر مرحله ای از تولید یا پردازش اطلاعات ضروری درباره عملکرد فرایند باشد. یک مثال از این نوع اندازه گیری مانیتورینگ کامل دما در یک برج تقطیر است. همه اندازه گیری های دما برای کنترل محصول ضروری نیستند ولی شامل اطلاعات ارزشمندی درباره شرایط کاری تعادل انرژی و ماده در برج تقطیر هستند. این اندازه گیری ها همچنین به کاربر اجازه می دهند تا اگر سیستم کنترلی با مشکل مواجه شود به صورت دستی مداخله کند.

کنترل (Control)

  • اندازه گیری ها برای اطمینان از اقتصادی بودن، ایمنی کار کردن یک فرایند تولیدی ضروری هستند.
  • اندازه گیری ها ، کنترل مشخصه های فیزیکی یا ترکیبی فرایند را میسر می سازند.
  • برای مثال دمای یک مبدل حرارتی (Heat Exchanger) پارامتر مهمی هم از نظر فرایندی و هم از نظر ایمنی است.

    اندازه گیری های ایمنی (Safety Measurement)

  • نوع متفاوتی از سیستم های اندازه گیری وجود دارد که کار آن مانیتور و محدود کردن شرایط خطرناک است.
  • در این نوع اندازه گیری، پارامترهای حیاتی فرایند اندازه گیری شده تا شرایط کاری نامطمئن و خطرساز به وقوع نپیوندد.
  • این سیستمها روشهای کنترل معمول را کنار گذاشته و باعث هدایت فرایند به وضعیتی می شوند
  • که توسط سیستمی با عنوان سیستم توقف اضطراری (Emergency shutdown System – ESD) تعیین می شود.
  • این سیستم ها به ثبت کننده و نمایش دهنده وقایع مجهز هستند و وقایع توقف فرایند را آنالیز می کنند تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

    بارگیری محصول (Custody Transfer)

  • اندازه گیری ها باید دارای مشخصه های بسیار دقیق و پایداری باشند.
  • این اندازه گیری ها شامل اطلاعاتی درباره موجودی پلانت ، مقدار خریداری شده یا فروخته شده است.
  • به همین دلیل تجهیزات ابزاردقیق (Instrumentation) باید دایماً کالبیره باشند.
  • اندازه گیری حجم بنزین فروخته شده در پمپ بنزین مثالی از این نوع اندازه گیری ها ست.

محیطی (Environmental)

  • در سالهای اخیر اندازه گیری های مرتبط با ثبت پیوسته محصولات زاید کارخانه ها براساس قوانین حکومتی به طور وسیعی به کار گرفته شده اند.
  • اندازه گیری ها برای تشخیص و کنترل همه نوع مواد خطرناک به منظور حفظ شرایط مناسب محیطی استفاده می شوند.

خدمات قابل ارائه در حوزه ابزار دقیق

  • پیکربندی و ارائه پیشنهاد فنی کامل سنسور و ابزار دقیق (Instrumentation) مطابق خواسته ها و ملزومات پروسه های صنعتی
  • انتخاب و ارائه انواع سنسور و ترانسمیتر (سنسور دما، سنسور اندازه گیری دبی، سنسور فشار، سنسور سطح، سنسور غلظت و …)
  • تهیه، نصب و راه اندازی آنالیزورها (آنالیزور گاز، مایعات و …)
  • تعمیرات تجهیزات ابزار دقیق (Instrumentation)
  • ارائه ماژول های تجهیزات ابزار دقیق ( قطعات یدکی )
  • مشاوره و ارائه انواع تجهیزات کالیبراسیون (کالیبراسیون دستی و رومیزی از جمله کالیبراتور دما فشار و …)
  • نصب انواع ثبات ها و رکورد ها (آنالوگ و دیجیتال)

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

خطای اندازه گیری و دقت اندازه گیری فیزیک دهم

در اندازه گیری کمیت های فیزیکی همواره عدم قطعیت و خطا وجود داردچگونه خطای اندازه گیری ابزار مختلف تعیین میشود؟

نکته ی اول: خطای اندازه گیری توسط وسیله های درجه بندی شده ، نصف کمینه تقسیم بندی مقیاس آن وسیله است .

 

ابزار دقیق, سنجشگر SanjeshGar

 

در شکل بالا خط کش بالایی به سانتی متر مدرج شده بنابراین خطای این وسیله ۰٫۵ cm است که در گزارش ، عدد خوانده شده را با مثبت منفی  خطا جمع می کنیم . و در خط کش پایینی که به میلی متر مدرج شده خطای اندازه گیری ۰٫۵ mm است .

نکته ی دوم : خطای اندازه گیری توسط وسیله های رقمی (دیجیتال) ، یک واحد از آخرین رقمی است که می خوانند.

 

ابزار دقیق, سنجشگر SanjeshGar

در شکل بالا ، دماسنجی که عدد ۲۶٫۸ را نشان می دهد ، دارای خطای ۰٫۱ C  است و دماسنجی که عدد ۳۲ را نشان می دهد ، دارای خطای ۱ C است.

خوب حالا بریم سراغ دقت اندازه گیری!

چگونه دقت اندازه گیری ابزار مختلف تعیین میشود؟

دقت اندازه گیری برابر است با کوچکترین مقداری که یک وسیله ی اندازه گیری میتواند اندازه گیری کند . مثلا دقت خط کش های معمولی که تا میلی متر مدرج شده اند یک میلی متر است

عوامل زیر در افزایش دقت اندازه گیری نقش مهمی را ایفا می کنند:

الف) دقت وسیله اندازه گیری :

یکی از عوامل مهم در دقت اندازه گیری ، دقت و حساسیت وسیله اندازه گیری است . برای مثال ، دقت خط کشی که تا میلی متر مدرج شده ، بیشتر از دقت خط کشی است که تا سانتی متر مدرج شده است

ب) مهارت شخص آزمایشگر :

در شکل زیر نتیجه اندازه گیری از منظر A و C خطا را افزایش می دهد در حالی که گزارش شخص B دقت بیشتری دارد.

ابزار دقیق, سنجشگر SanjeshGar

ج ) تعداد دفعات اندازه گیری :

برای کاهش خطا در اندازه گیری هر کمیت ، معمولا اندازه گیری آن را چند بار تکرار می کنیم و از آن ها میانگین می گیریم . البته اعدادی که فاصله زیادی با دیگر نتایج دارند را در نظر نمی گیریم . چون به وضوح مشخص است که این رقم به اشتباه اندازه گیری شده است . مانند شکل زیر

ابزار دقیق, سنجشگر SanjeshGar

 

گزارش نتیجه اندازه گیری :

رقم هایی را که بعد از اندازه گیری یک کمیت فیزیکی ثبت می کنیم ، رقم های با معنا گویند . که در این گزارش رقم آخر معمولا غیر قطعی و حدسی می باشد . مثلا برای خط کشی که به سانتی متر مدرج شده است اگر نقطه بین دو عدد ۴ و ۵ باشد نمی توان به طور دقیق عدد بین آن را بیان کرد از اینرو آنرا حدس می زنیم و سپس برای گزارش عدد آن را با مثبت منفی خطای اندازه گیری خط کش جمع می کنیم . به شکل زیر توجه کنید و چگونگی گزارش یک اندازه گیری را بیاموزید .

ابزار دقیق, سنجشگر SanjeshGar

 

توجه داشته باشید که تعداد ارقام بعد از ممیز عدد گزارش شده با تعداد ارقام بعد ممیز خطا باید یکسان باشد.

به تمرین زیر و پاسخ های آن توجه کنید تا با چگونگی گزارش نتیجه اندازه گیری و رقم حدسی آشنایی بیشتری پیدا کنید .

ابزار دقیق, سنجشگر SanjeshGar

 

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]